Importance of learning: अधिगम म्हणजे शिकणे. हे एक सतत चालणारे जीवनप्रक्रियेचे अंग आहे, जे जन्मापासून मरणापर्यंत सुरूच राहते. जन्मानंतर लगेचच बालक जगाबद्दल शिकण्यास सुरुवात करतो आणि त्याच्या अनुभवांद्वारे त्याच्या वर्तनात बदल घडून येतो. अधिगमाचा उद्देश केवळ माहिती मिळवणे नाही, तर त्या माहितीचा वापर करून आपल्या जीवनात बदल घडवणे हा आहे.
Role of learning in personality development

अधिगमाचे महत्त्व आणि उपयोग

Adhigam meaning in Marathi: अधिगमामुळे व्यक्तीचे सर्वांगीण विकास घडतो आणि जीवनातील उद्दिष्टे साध्य करण्यासाठी दिशा मिळते. जोपर्यंत एखादा व्यक्ती एखाद्या विषयाच्या ज्ञानावर आधारित काही निर्माण करू शकत नाही किंवा त्यातून वर्तनात बदल करू शकत नाही, तोपर्यंत त्याला खऱ्या अर्थाने अधिगम म्हणता येत नाही.
अधिगम ही केवळ माहिती साठवून ठेवण्याची प्रक्रिया नसून, समज, अनुभव आणि निर्मितीचा सकारात्मक विकास घडवण्याची एक उत्पादक प्रक्रिया आहे.

नक्की वाचा: मानवाच्या वाढीच्या विविध टप्प्यांवरील महत्त्वाच्या नोट्स आणि प्रश्नोत्तरांची माहिती देते, जी MahaTET परीक्षेसाठी उपयुक्त आहे. यामध्ये बालपण, पौगंडावस्था, प्रौढावस्था आणि वृद्धत्वाच्या वेगवेगळ्या टप्प्यांतील शारीरिक, भावनिक आणि बौद्धिक विकासावर भर देण्यात आला आहे. अधिक माहितीसाठी येथे भेट द्या.

अधिगमाविषयी विद्वानांचे विचार

1. गेट्स म्हणतात – "अनुभवांद्वारे वर्तनात रूपांतर घडवणे म्हणजे अधिगम."

2. ई. ए. पील यांच्या मते – "अधिगम म्हणजे व्यक्तीमध्ये असा बदल होणे, जो त्या व्यक्तीच्या आजूबाजूच्या वातावरणातील बदलांच्या आधारावर होत असतो."
 

3. क्रो आणि क्रो यांच्या मते – "अधिगम म्हणजे सवयी, ज्ञान आणि दृष्टिकोन यांचे संपादन करणे. यात नवीन काम करण्याच्या पद्धतींचा समावेश होतो. हा बदल व्यक्तीच्या कोणत्याही अडचणींवर मात करण्यासाठी किंवा नवीन परिस्थितींमध्ये समायोजन करण्यासाठी होतो. या प्रक्रियेत वर्तनात सातत्याने बदल होत राहतात आणि व्यक्तीला तिचे उद्दिष्ट साध्य करण्यास सहाय्य मिळते."

हे सुध्दा वाचा: वृद्धी आणि विकासाच्या सात महत्त्वाच्या घटकांवर माहिती दिली आहे, ज्यात पोषण, वंशानुगतता, लिंग, शारीरिक क्रिया, आणि हार्मोन्स यांचा समावेश आहे. हे घटक शारीरिक, मानसिक आणि सामाजिक विकासावर कसा परिणाम करतात, यावर लक्ष केंद्रित केले आहे. MahaTET परीक्षेसाठी या नोट्स उपयुक्त ठरू शकतात. अधिक माहितीसाठी येथे क्लिक करा.

Adhigam in education: अधिगम ही एक सतत चालणारी प्रक्रिया असून व्यक्तिमत्त्वाच्या विकासासाठी आणि जीवनातील आव्हानांना सामोरे जाण्यासाठी अत्यंत महत्त्वाची आहे. यामुळे केवळ ज्ञान मिळत नाही तर परिस्थितीनुसार वर्तनात सकारात्मक बदल घडून येतो. अधिगमामुळे व्यक्ती स्वतःला आणि जगाला अधिक चांगल्या पद्धतीने समजू शकते व त्यावर परिणामकारक रीतीने कृती करू शकते.(Educational psychology and learning)


प्रश्न आणि उत्तरे:

1. प्रश्न: अधिगम म्हणजे काय?
उत्तर: अधिगम म्हणजे शिकणे. ही एक सतत चालणारी प्रक्रिया आहे, जी जन्मापासून मृत्यूपर्यंत सुरू राहते. त्याद्वारे व्यक्ती नवीन ज्ञान प्राप्त करते आणि वर्तनात सकारात्मक बदल घडवते.


2. प्रश्न: अधिगमाचे उद्दिष्ट काय आहे?
उत्तर: अधिगमाचा उद्दिष्ट केवळ माहिती गोळा करणे नाही, तर त्या माहितीचा वापर करून जीवनात बदल घडवणे आणि उद्दिष्टे साध्य करणे हा आहे.


3. प्रश्न: अधिगम व्यक्तीच्या विकासात कसा योगदान देतो?
उत्तर: अधिगमामुळे व्यक्तीचा सर्वांगीण विकास होतो आणि जीवनातील उद्दिष्टे साध्य करण्यासाठी योग्य दिशा मिळते. तो व्यक्तीला स्वतःला आणि जगाला समजून घेण्यास आणि आव्हानांचा सामना करण्यास सक्षम बनवतो.
 


4. प्रश्न: खरा अधिगम कशाला म्हणता येईल?
उत्तर: जेव्हा एखादी व्यक्ती एखाद्या विषयाच्या ज्ञानावर आधारित काही निर्माण करू शकते किंवा वर्तनात बदल घडवते, तेव्हा त्या प्रक्रियेला खरा अधिगम म्हणता येईल.


5. प्रश्न: गेट्स यांच्या मते अधिगम म्हणजे काय?
उत्तर: गेट्स यांच्या मते, "अनुभवांद्वारे वर्तनात रूपांतर घडवणे म्हणजे अधिगम."

हेही वाचा: MahaTET परीक्षेसाठी उपयुक्त नोट्स आणि तयारीविषयी माहिती देते. यात शिक्षणशास्त्राशी संबंधित महत्त्वाचे विषय, वृद्धी-विकासाचे सिद्धांत, बालमानसशास्त्र, आणि शिक्षक भूमिकांवर लक्ष केंद्रित केले आहे. परीक्षेतील विविध घटकांवर साधक-बाधक मुद्दे सोप्या भाषेत समजावले आहेत. अधिक माहितीसाठी येथे भेट द्या.

6. प्रश्न: ई. ए. पील अधिगमाबद्दल काय म्हणतात?
उत्तर: ई. ए. पील यांच्या मते, "अधिगम म्हणजे व्यक्तीमध्ये असा बदल होणे, जो त्या व्यक्तीच्या आजूबाजूच्या वातावरणातील बदलांच्या आधारावर होत असतो."


7. प्रश्न: क्रो आणि क्रो यांच्या मते अधिगमाचे महत्त्व काय आहे?
उत्तर: क्रो आणि क्रो यांच्या मते, "अधिगम म्हणजे सवयी, ज्ञान आणि दृष्टिकोन संपादन करणे. तो नवीन कामाच्या पद्धती शिकवतो आणि व्यक्तीला अडचणींवर मात करून नवीन परिस्थितींशी जुळवून घेण्यास मदत करतो."


8. प्रश्न: अधिगम प्रक्रियेचे वैशिष्ट्य काय आहे?
उत्तर: अधिगम प्रक्रिया केवळ माहिती साठवण्यापुरती मर्यादित नसून, ती समज, अनुभव आणि निर्मितीचा सकारात्मक विकास घडवते.
 


9. प्रश्न: अधिगमाचा जीवनावर कसा परिणाम होतो?
उत्तर: अधिगमामुळे व्यक्तीचे वर्तन परिस्थितीनुसार बदलत जाते आणि ती जीवनातील आव्हानांना सामोरे जाण्यास सक्षम होते. त्यामुळे व्यक्तीला स्वतःचे उद्दिष्ट साध्य करण्यात मदत होते.


10. प्रश्न: अधिगमाचे महत्त्वपूर्ण घटक कोणते आहेत?
उत्तर: अधिगमाचे महत्त्वपूर्ण घटक म्हणजे नवीन ज्ञानाचा अर्जन, वर्तनात बदल, नवीन पद्धतींचा स्वीकार आणि जीवनातील अडचणींवर मात करण्याची क्षमता.(Learning and knowledge acquisition)

पुढील लेख: विकासाच्या विविध आयामांवर चर्चा केली आहे, जसे की शारीरिक, संज्ञानात्मक, भावनिक, सामाजिक, आणि नैतिक विकास. प्रत्येक टप्पा व्यक्तीच्या संपूर्ण वाढीवर कसा परिणाम करतो, याचे स्पष्टीकरण दिले आहे. MahaTET परीक्षेच्या दृष्टिकोनातून हे मुद्दे महत्त्वाचे ठरतात.

अधिक माहितीसाठी येथे क्लिक करा.