भारतात, अनेक कागदपत्रे लोकांच्या दैनंदिन जीवनात अत्यंत महत्वाची भूमिका बजावतात. यामध्ये पॅन कार्ड, मतदार कार्ड, पासपोर्ट, ड्रायव्हिंग लायसन्स आणि आधार कार्ड यांचा समावेश आहे. विशेषतः, आधार कार्ड हा भारतात सर्वाधिक वापरला जाणारा दस्तऐवज आहे. विविध योजनांचा लाभ घेणे, शाळा-कॉलेजमध्ये प्रवेश घेणे आणि इतर अनेक कामांसाठी आधार कार्डाची आवश्यकता असते.(Aadhaar card uses)
परंतु, आधार कार्डाच्या सर्वव्यापक वापरात काही मर्यादा आहेत. भारतात पासपोर्टसाठी अर्ज करताना आधार कार्ड जन्मतारखेच्या पुराव्या म्हणून स्वीकारले जात नाही. त्यासाठी शाळा सोडल्याचा दाखला किंवा इतर वैकल्पिक कागदपत्रे सादर करावी लागतात. याशिवाय, EPFO (कर्मचारी भविष्य निर्वाह निधी संघटना) ने देखील एक परिपत्रक जारी केले आहे, ज्यामध्ये स्पष्ट करण्यात आले आहे की पीएफ खात्यात आधार कार्ड जन्मतारखेचा पुरावा म्हणून स्वीकारला जाणार नाही.(Aadhaar card not accepted)
याशिवाय, UIDAI ने गेल्या वर्षी डिसेंबरमध्ये एक परिपत्रक जारी करून स्पष्ट केले आहे की आधार कार्ड फक्त वैयक्तिक ओळख आणि सत्यता सिद्ध करण्यासाठी वापरता येईल, परंतु जन्मतारखेचे प्रमाणपत्र म्हणून नाही.(UIDAI guidelines)
आधार कार्ड जन्माचा पुरावा नाही का?
होय, आधार कार्ड जन्माचा पुरावा म्हणून मान्य केले जात नाही. UIDAI (युनिक आयडेंटिफिकेशन ऑथॉरिटी ऑफ इंडिया) ने स्पष्ट केले आहे की आधार कार्ड वैयक्तिक ओळख आणि सत्यता सिद्ध करण्यासाठी वापरले जाऊ शकते, परंतु हे जन्मतारखेचे प्रमाणपत्र नाही. जर तुम्हाला जन्माचा पुरावा सादर करायचा असेल, तर तुम्हाला शाळा सोडल्याचा दाखला, जन्म प्रमाणपत्र किंवा इतर मान्यताप्राप्त कागदपत्रे सादर करावी लागतील.(Aadhaar card birth certificate)
आधार कार्डाचा उपयोग काही ठिकाणी केला जात नाही. खालीलप्रमाणे काही उदाहरणे दिली आहेत:
1. पासपोर्टसाठी अर्ज: आधार कार्ड जन्मतारखेच्या पुरावा म्हणून स्वीकारले जात नाही. यासाठी शाळा सोडल्याचा दाखला किंवा इतर कागदपत्रे सादर करावी लागतात.
2. पीएफ खात्यात: EPFO ने स्पष्ट केले आहे की पीएफ खात्यात जन्मतारखेचा पुरावा म्हणून आधार कार्ड स्वीकारले जाणार नाही.(Aadhaar card for PF account)
3. शिक्षण संस्थांमध्ये प्रवेश: काही शाळा किंवा महाविद्यालये आधार कार्डाला जन्म प्रमाणपत्र म्हणून मान्यता देत नाहीत आणि त्यासाठी स्वतंत्र कागदपत्रांची आवश्यकता असते.
4. काही सरकारी योजनांमध्ये: काही योजनांमध्ये जन्मतारखेचा पुरावा म्हणून आधार कार्ड स्वीकारला जात नाही; त्यासाठी इतर कागदपत्रे आवश्यक असू शकतात.(Government schemes requiring Aadhaar)
5. वैद्यकीय किंवा न्यायालयीन प्रक्रियांमध्ये: काही वैद्यकीय प्रक्रियांमध्ये किंवा न्यायालयीन प्रक्रियांमध्ये आधार कार्डाचा वापर वैयक्तिक ओळख किंवा जन्माच्या पुराव्यासाठी केला जात नाही.
अशा प्रकारे, आधार कार्डाचे महत्व निश्चित असले तरी, त्याचा वापर काही ठिकाणी मर्यादित आहे आणि वैकल्पिक कागदपत्रांची आवश्यकता भासू शकते. त्यामुळे नागरिकांना त्यांच्या आवश्यकतेनुसार योग्य कागदपत्रांची तयारी करणे आवश्यक आहे.
