जलद गतीने होणारे शहरीकरण, औद्योगिकीकरण, वाढते प्रदूषण आणि लोकसंख्येची सतत होणारी वाढ यामुळे प्रत्येकासाठी पाण्याची उपलब्धता सुनिश्चित करण्यात एक महत्त्वाचे आव्हान आहे. जसजसे तापमान वाढत आहे, तसतसे देशाच्या अनेक भागात पाण्याची समस्या तीव्र होत आहे. दरवर्षी, ही समस्या पूर्वीच्या तुलनेत बिघडत चालली आहे, तरीही आपण अनेकदा विचार करतो की उष्णतेचा हंगाम संपताच पावसाने पाण्याची समस्या दूर होईल. या मानसिकतेमुळे जलसंधारणाकडे दुर्लक्ष होत आहे.
वर्ल्ड इकॉनॉमिक फोरमच्या म्हणण्यानुसार येत्या काही वर्षांत पाणीटंचाईची समस्या अधिक गंभीर होण्याची शक्यता आहे. अहवाल सूचित करतात की जागतिक लोकसंख्येपैकी 75% पेक्षा जास्त लोक सध्या पाणी टंचाईच्या समस्यांना तोंड देत आहेत. 22 मार्च रोजी साजरा केला जाणारा जागतिक जल दिन ही केवळ औपचारिकता नसून जलसंवर्धनाबाबत जनजागृती करण्याची वचनबद्धता आहे.
स्वच्छ पिण्याच्या पाण्याच्या अनुपलब्धतेशी संबंधित अनेक समस्या असूनही, देशातील बरीच लोकं अजून जलसंधारणाबाबत उदासीन आहे. जिथे लोकांना पाणी मिळवण्यासाठी धडपड करावी लागते तिथे त्यांना त्याचे महत्त्व कळते. तथापि, ज्यांना सहज पाणी उपलब्ध होत आहे ते उदासीन असतात. आजही शहरांमध्ये रस्त्यांची साफसफाई, गाड्या धुणे, अनावश्यक कामांमध्ये निष्काळजीपणे पाणी वाया जाते.
दूषित पाणी, ज्यामध्ये आर्सेनिक, लोह आणि इतर प्रदूषकांची उच्च पातळी असते, ते सेवन केल्यावर आरोग्यास महत्त्वपूर्ण धोका निर्माण होतो. जागतिक आरोग्य संघटनेच्या अभ्यासानुसार, जगभरातील 86% पेक्षा जास्त आजार प्रदूषित पिण्याच्या पाण्यामुळे होतात. सध्या, जलप्रदूषणामुळे सुमारे 1,600 जलचर प्रजाती नामशेष होण्याच्या मार्गावर आहेत, तर जागतिक स्तरावर सुमारे 1.1 अब्ज लोकांना स्वच्छ पाणी मिळत नसल्याने, दूषित पाणी वापरण्यास भाग पाडले जात आहे.
या दुरवस्थेकडे सरकार आणि जनतेने लक्ष देण्याची गरज निर्माण झाली आहे. या दिशेने वेळेवर आणि ठोस पुढाकार घेतल्यास परिस्थिती मोठ्या प्रमाणात कमी होऊ शकते. असे करण्यात अयशस्वी झाल्यास येत्या काही वर्षांत आपल्या सर्वांसमोर भयंकर आव्हाने निर्माण होऊ शकतात.
